خیز بزرگ پیونگ‌یانگ برای مذاکره با آمریکا

دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - در آستانه دیدار قریب‌الوقوع رهبران کره‌شمالی و کره‌جنوبی، پیونگ‌یانگ بامداد شنبه اعلام کرد که این کشور دیگر نیازی به آزمایش هسته‌ای و موشکی ندارد‌ لذا برنامه‌های خود در آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی را تعلیق و یک مرکز آزمایش هسته‌ای را در شمال این کشور تعطیل خواهد کرد. این اعلام مواضع پیونگ‌یانگ تمجید جامعه جهانی را در پی داشته است.
اگرچه اعلام چنین مواضعی از سوی مقامات پیونگ‌یانگ به معنای خلع سلاح و پایان کابوس هسته‌ای در حیات سر‌زمینی شبه‌جزیره نیست‌ اما بیانگر آمادگی و خیز بزرگ مقامات پیونگ‌یانگ و شخص تراز اول آن یعنی کیم جونگ اون برای مذاکره با آمریکا و گفت‌وگو با ترامپ خواهد بود که قرار است بعد از دیدار رهبران دو کره انجام شود.
نکته‌ای که بیش از همه در از‌سر‌گیری چنین مذاکره‌ای نقش بازی می‌کند، تمهیدات و شرایطی است که قبل از این مذاکره صورت گرفته است. در این ارتباط مهم‌ترین تمهیداتی که برای انجام این مذاکره صورت گرفته است، دیداری است که مایک پمپئو رییس سازمان سیا در پرتو فرهنگ راهبردی با اون به انجام رسانده و کیم جونگ اون هم در راستای اخلاق دیپلماتیک به آن پاسخ مثبت داده است. در حقیقت اخلاق دیپلماتیک و فرهنگ راهبردی به کار بسته شده در این پیش‌شرایط، تا میزانی زمینه را برای امنیت روانی مذاکره فراهم می‌کند تا شاید از منازعه محتمل ویرانگر و مخرب اتمی در ساختار کنونی پر‌آشوب نظام بین‌الملل جلوگیری شود.
با همه تهمیدات و با همه شرایط رو به پیشرفت و مصالحه‌ای که در مذاکره پیش روی مقامات پیونگ‌یانگ و واشنگتن به چشم می‌آید‌ اما نباید این‌گونه تصور کرد که شرایط برای امتیاز‌گیری در میز مذاکره برای طرفین آسان خواهد بود. به عبارت دیگر حصول به نتیجه‌ای قابل اعتماد و اتقان برای طرفین دشوار خواهد بود. این وضعیت با توجه به خواسته‌های نه‌چندان آسان و دیریاب طرفین به خوبی پیداست. در این وضعیت ترامپ خواهان آن است که حیات سرزمینی شبه‌جزیره را بر اساس اولویت‌های راهبردی خود عاری از تسلیحات هسته‌ای کند و آن‌گونه که خود گفته است، با خلع سلاح پیونگ‌یانگ به موفقیت بزرگی دست یابد. در سوی دیگر میز، رهبری می‌نشیند که سابقه درخشانی از آمریکا به جهت بد‌عهدی‌های آمریکا و پروژه آزار و ایذا در نقض معاهدات بین‌المللی نمی‌شناسد. در این ارتباط سوابق کار‌شکنی‌ها و مانع‌تراشی‌های آمریکا در برجام، ترک و خروج آمریکا از توافقات آب و هوایی پاریس و همچنین تهدیدات رو به تصاعد و فزاینده آمریکا در خروج از توافقات آمریکای شمالی یا همان نفتا‌ در زمره سوابق تیره‌و‌تاری است که شرایط را برای ترامپ در گرفتن امتیاز از مقامات پیونگ‌یانگ دشوار می‌کند. البته در این میان امتیاز گرفتن پیونگ‌یانگ از آمریکا با توجه به شرایطی که در حیات سرزمینی شبه‌جزیره جاری است، اهمیت بیشتری دارد. حال تجربه‌ای که بیش از همه می‌توان مایه امتیاز بیشتری برای پیونگ‌یانگ شود، تجربه برجام است. به واقع درس‌های برجام می‌تواند موجب انگیزه بیشتر مقامات پیونگ‌یانگ در گرفتن امتیاز از واشنگتن باشد. از سوی دیگر تجربه برجام برای واشنگتن نیز می‌تواند در مذاکره با مقامات پیونگ‌یانگ مفید و معطوف به نتیجه باشد، چراکه حصول نتیجه واشنگتن در مذاکره با پیونگ‌یانگ بیش از هر چیز منوط به ماندن واشنگتن در برجام است‌. به این ترتیب اگر ایالات‌متحده خواهان آن است که بهترین نتیجه را از فرصت پیش‌آمده برای مذاکرات با پیونگ‌یانگ بگیرد و کشورهای موثر مانند چین را در این مساله همچنان حامی خود داشته باشد، ماندن در برجام و پایبندی به تعهدات خود در توافق هسته‌ای با ایران بهترین گزینه برای کاخ سفید خواهد بود‌. حال باید دید که آیا طرفین با محاسبه عقلانی در مذاکره می‌توانند از بروز جنگی اتمی جلوگیری کنند.


‌*مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل‌
S.Harsani.k@gmail.com